Standardy COD

Standardy ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym

Wstęp

• „Narodowa strategia walki z przemocą wobec dzieci” – wszędzie gdzie przebywają dzieci.
• Ustawa Kamilka
• Kościół liderem wdrażania standardów ochrony dzieci (SO)
• Ludzie Kościoła – ustawowa i moralna odpowiedzialność za bezpieczne i przyjazne środowisko dzieci i osób bezbronnych.

Specyfika środowiska parafialnego

• Parafia – podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła
• Parafia – centrum życia sakramentalnego wiernych
• Wspólnota zaufania
• SO w parafii poszerzone o ochronę osób dorosłych
• Ochrona przed nadużyciami, krzywdą, przemocą, wykorzystaniem seksualnym
• SO chronią wszystkich: parafian, osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy

Czynniki chroniące przed przemocą

• Poczucie sacrum
• Formacja permanentna duszpasterzy
• Społeczne zaufanie
• Poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności
• Relacje oparte na zasadach ewangelicznych
• Wspólnotowość
• Publiczność działań (na oczach innych)
• Księża – ludzie pierwszego kontaktu

Czynniki zagrażające (ułatwiające przemoc)

• Klerykalizm
• Atmosfera zależności, posłuszeństwa, zachowania tajemnicy
• Brak nadzoru z zewnątrz
• Wiedza o życiu parafian - możliwość manipulacji i wykorzystania
• Specyficzne relacje - wyróżnianie wybranych parafian
• Niedojrzałość księży i współpracowników
• Brak kompetencji spowiedników

STANDARD 1 – Stworzenie i zachowanie bezpiecznego środowiska w parafii

• Opracowanie polityki ochrony dzieci i dorosłych (POD) wg standardów
• Powołanie Zespołu ds. prewencji
• POD dotyczy:
  • Rekrutacji personelu i osób zaangażowanych duszpastersko;
  • Bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi i bezbronnymi dorosłymi a: dorosłymi zatrudnionymi i pomagającymi duszpastersko, rówieśnikami
  • Bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;
  • Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych;
  • Reagowania na podejrzenia przemocy i zasad prowadzenia rejestru interwencji;
  • Pomocy osobom pokrzywdzonym.
• POD do publicznej wiadomości (strona www, gablota itp.).

STANDARD 2 – Weryfikacja, delegowanie i edukacja duchownych, konsekrowanych i świeckich pracujących z dziećmi i osobami bezbronnymi

• Obowiązki proboszcza:
  • Wdrażanie SO. Odpowiedzialność personalna wobec prawa.
  • Uzyskiwanie danych z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym o każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi.
  • Odbieranie informacji z Krajowego Rejestru Karnego od wszystkich przed zatrudnieniem lub zaangażowaniem.
  • Odbieranie oświadczeń od podmiotów zewnętrznych.
  • Powołanie Zespołu ds. prewencji (ZdP) lub przynajmniej jednej osoby.
  • Bezpieczne przechowywanie dokumentacji personalnej i rejestru zdarzeń.

STANDARD 3 – Sposób reagowania na oskarżenia lub niewłaściwe zachowania

• Gdy sprawcą przemocy jest osoba dorosła lub dziecko - zgłoszenie do organów ścigania lub/i do delegata diecezji. Zaniedbanie - do 3 lat pozbawienia wolności.
• Niewłaściwe zachowanie świeckich zatrudnionych lub wolontariuszy - rozmowa i w razie potrzeby okresowe lub stałe wycofanie z pracy/posługi.
• Niewłaściwe zachowanie dziecka – zawiadomienie rodziców.
• Każdą informację o niewłaściwym zachowaniu traktujemy poważnie.
• Informacja od dziecka, że doświadcza ono przemocy – społeczny obowiązek zawiadomienia prokuratury lub policji.

STANDARD 4 – Zapewnienie opieki i wsparcia osobom, które zgłaszają krzywdę

• Przyjęcie z szacunkiem i uważne wysłuchanie.
• Informacja o formach pomocy w parafii lub poza nią.
• Odseparowanie od wskazanego jako sprawcy.
• Nieobarczanie skrzywdzonych kosztami udzielanej im pomocy.
• Troska duszpasterska o osobę skrzywdzoną i jej środowisko.
• Informacja w parafii – Uwaga na dobre imię osoby skrzywdzonej!
• Zgłoszenie przestępstwa – Wytyczne KEP.
• Informowanie osoby zgłaszającej o podjętych w sprawie krokach.

STANDARD 5 – Postępowanie ze skazanymi, oskarżonymi i podejrzanymi (s. o. p.) o wykorzystanie seksualne i przemoc

• Ogólna zasada – s.o.p. nie powinni pracować z dziećmi.
• Jeśli podejrzani lub oskarżeni to:
  • Dzieci – współpraca z rodzicami/opiekunami.
  • Duchowni lub osoby konsekrowane – zachować wskazania biskupa lub przełożonych.
  • Proboszczowie – zgłasza sprawę do diecezjalnego/zakonnego delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży.
  • Świeccy – odsunięcie od pracy z dziećmi do wyjaśnienia lub decyzji prokuratury.
  • Wobec wszystkich:
    • Opieka psychologiczna, duszpasterska
    • Troska o zachowanie dobrego imienia domniemanego sprawcy
    • Fałszywe oskarżenie – komunikat biskupa o niewinności oskarżonego.

STANDARD 6 – Zasady chroniące w obszarze parafialnym

• Zasady w kontakcie bezpośrednim (relacje dorosły-dziecko i między dziećmi)
  • Spotkania z dziećmi w miejscach oficjalnych, ogólnodostępnych i przygotowanych.
  • Indywidualne spotkania za wiedzą rodziców lub przełożonego.
  • Nie w parafialnych mieszkaniach bez opieki rodzica lub opiekuna.
  • Dzieci tylko pod opieką dorosłych (wyjątki: np. Ruch Światło-Życie KSM – własne standardy).
  • Trzeźwi opiekunowie!
  • Spotkania formacyjne w domach rodzin tylko w grupie.

STANDARD 7 – Edukacja dzieci oraz osób bezbronnych w ochronie swoich granic

• Pozostawianie bez opieki
• Zbyt intensywne dążenie do osobistego kontaktu (zwłaszcza w odosobnieniu)
• Okazywanie niechcianej czułości, przekraczanie granic nienaruszalności cielesnej
• Prezentowanie nieodpowiednich treści (erotyki, pornografii, przemocy i in.)
• Nadmierne obdarowywanie prezentami i inne formy faworyzowania
• Brak empatii i wrażliwości na potrzeby dzieci

STANDARD 8 – Szkolenie i stałe wsparcie dla osób zajmujących się profilaktyką

• Wszyscy pracownicy i wolontariusze są przeszkoleni nt standardów parafii.
• Szkolenie może prowadzić osoba odpowiedzialna w parafii za prewencję.
• Pracownicy i wolontariusze pełniący funkcje formacyjne szkolą się także o:
  • Rodzajach przemocy (w tym rówieśniczej)
  • Rozpoznawaniu oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego)
  • Strategii działania sprawców (w tym przemocy seksualnej)
  • Rozmowie z ofiarami na temat krzywdy i przemocy
  • Zagrożeniach i ochronie przed szkodliwymi treściami w Internecie
  • Innych zaleceniach w danej placówce/miejscu duszpasterskim

STANDARD 9 – Zapewnienie jakości i ciągłości działań w zakresie prewencji

• POD w parafii aktualizowana jest co dwa lata.
• Ewaluacja:
  • Ewaluację prowadzi osoba odpowiedzialna w parafii za prewencję we współpracy z proboszczem i innymi.
  • Konsultowana z osobami zaangażowanymi w duszpasterstwo parafialne.
  • Zatwierdzana przez osobę odpowiedzialną w diecezji za prewencję.